Stal 12HN3A konstrukcyjna stopowa – stal do ulepszania cieplnego i nawęglania chromowo-niklowa PN-72/H-84035, 16NiCrMo12, 15NiCr13, 1.5752 PN-EN 10084, Stal 12H2N4A PN-72/H-84035, 1.6657, 14NiCr14, 14NiCr10, 14NiCrMo13-4
Porównanie stali 12HN3A z odpowiednikami 16NiCrMo12, 15NiCr13, 1.5752, 12H2N4A,1.6657, 14NiCr14, 14NiCr10, 14NiCrMo13-4
Gatunek stali | Norma | Skład chemiczny (%) | |||||||||
C | Mn | Si | P | S | Cu | Cr | Ni | Mo | inne | ||
12HN3A | PN | 0,09 0,16 | 0,30 0,60 | 0,17 0,37 | max 0,030 | max 0,025 | max 0,20 | 0,60 0,90 | 2,75 3,15 | – | – |
12H2N4A | PN | 0,09 0,16 | 0,30 0,60 | 0,17 0,37 | max 0,030 | max 0,025 | max 0,20 | 1,25 1,65 | 3,25 3,63 | – | – |
14NiCr14 15NiCr13 1.5752 | DIN DIN EN | 0,14 0,20 | 0,40 0,70 | max 0,40 | max 0,035 | max 0,035 | – | 0,60 0,90 | 3,00 3,50 | – | – |
14NiCr10 14NiCrMo13-4 | DIN PN EN | 0,10 0,17 0,11 0,17 | 0,40 0,70 0,30 0,60 | 0,15 0,35 max 0,40 | max 0,035 max 0,025 | max 0,035 | – | 0,55 0,95 0,80 1,10 | 2,25 2,75 3,00 3,50 | – 0,20 0,30 | – |
16NiCrMo12 | UNI EN 7846 | 0,13 0,19 | 0,40 0,70 | 0,15 0,40 | max 0,035 | max 0,035 | – | 0,80 1,10 | 2,70 3,20 | 0,30 0,40 | |
14NC11 16NCD17 | AFNOR | 0,11 0,17 | 0,25 0,60 | 0,10 0,40 | max 0,035 | max 0,035 | – | 0,60 0,90 | 2,50 3,00 | – | – |
3415 | SAE | 0,10 0,20 | 0,30 0,60 | 0,15 0,30 | max 0,040 | max 0,050 | – | 0,60 0,95 | 2,75 3,25 | – | – |
12KHN3A 12HN3А 12ChN3A 12ХН3А 12XH3A | GOST 4543-71 | 0,09 0,16 | 0,30 0,60 | 0,17 0,37 | max 0,025 | max 0,025 | max 0,30 | 0,60 0,90 | 2,75 3,15 | max 0,15 | V max 0,05 Ti max 00,3 W max 0,20 N max 0,008 |
16 420 16420 | CSN/STN | 0,10 0,17 | 0,30 0,60 | 0,17 0,37 | max 0,035 | max 0,035 | – | 0,60 0,90 | 3,20 3,70 | – | – |
SNC 815 SNC815 | JIS | 0,12 0,18 | 0,35 0,65 | 0,15 0,35 | max 0,030 | max 0,030 | max 0,30 | 0,70 1,00 | 3,00 3,50 | – | – |
12CrNi3A A42123 | GB/T | 0,10 0,17 | 0,30 0,60 | 0,17 0,37 | max 0,025 | max 0,025 | max 0,025 | 0,60 0,90 | 2,75 3,15 | – | – |
655 M 13 655M13 | BS | 0,10 0,16 | 0,35 0,60 | 0,10 0,35 | max 0,035 | 0,25 0,50 | – | 0,70 1,00 | 3,00 3,75 | – | – |
Stal 12HN3A przeznaczenie gatunku oraz odpowiedników i zamienników (12ХН3А, 12H2N4A, 15NiCr13, 1.5752, 14NC11, 14NiCr14, 14NiCr10, 16NiCrMo12, 1.6657)
Stal 12HN3A oraz 12H2N4A jest wykorzystywana do produkcji części i podzespołów maszyn o średnich przekrojach, które poddawane są znacznym obciążeniom. Szczególne zastosowanie znajduje w:
- elementach silników spalinowych,
- częściach i podzespołach sprzętu lotniczego.
Spawalność stali 12HN3A 14NiCr14, 15NiCr13, 1.5752, 16NiCrMo12, 1.6657, 14NiCr10
W przypadku stali 12HN3A nie jest wymagane podgrzewanie wstępne przed spawaniem, co wynika z jej umiarkowanej hartowności oraz stosunkowo dobrej odporności na pękanie na zimno. Stal ta charakteryzuje się dobrą spawalnością, jednak zaleca się stosowanie odpowiednich parametrów spawania, takich jak niskie natężenie prądu oraz kontrolowana prędkość chłodzenia, aby uniknąć nadmiernej kruchości w strefie wpływu ciepła (SWC).
Odporność na korozję
Chociaż stale 12HN3A i 12H2N4A teoretycznie nie wykazują zwiększonej odporności na środowiska korozyjne, w tym atmosferyczne, to jednak charakteryzują się wolniejszym tempem korozji w porównaniu do stali węglowych niestopowych i niskostopowych. Jest to związane z obecnością chromu i niklu w składzie chemicznym, które w pewnym stopniu poprawiają odporność na utlenianie oraz działanie czynników atmosferycznych. W warunkach eksploatacyjnych, zwłaszcza w środowiskach o podwyższonej wilgotności i obecności zanieczyszczeń przemysłowych, stosowanie powłok ochronnych lub odpowiednich procesów obróbki cieplno-chemicznej, takich jak azotowanie, może dodatkowo zwiększyć odporność korozyjną tych materiałów.
Stal 12HN3A ( 1.5752, 15NiCr13, 16NiCrMo12, 1.6657, 14NiCr10, 14NiCrMo13-4 ) Właściwości mechaniczne
- Wytrzymałość na rozciąganie (Rm): min. 930 MPa
- Granica plastyczności (Rp0,2): min. 690 MPa
- Wydłużenie (A): min. 11%
- Przewężenie (Z): min. 55%
- Praca łamania (KU2): min. 72 J
- Twardość po zmiękczeniu: max. 217 HB
Stal 12HN3A – warunki obróbki cieplnej i plastycznej
- Kucie: 1100-800°C
- Walcowanie: 1100-800°C
- Wyżarzanie normalizujące: 860-880°C
- Wyżarzanie zmiękczające: 640-680°C
- Nawęglanie: 870-900°C
- Węgloazotowanie: 850-880°C
- Hartowanie I po nawęglaniu: 845-875°C
- Hartowanie II po nawęglaniu: 760-810°C
- Odpuszczanie po nawęglaniu: 150-210°C
- Hartowanie: 950-1050°C
- Odpuszczanie: 520-700°C
Stal 12HN3A, 1.5752, 15NiCr13, 14NiCrMo13-4 – właściwości fizyczne
- Gęstość: 7,84 g/cm³
- Pojemność cieplna (Cp 20°C): ok. 490 J/kg*K
- Przewodność cieplna (λ): ok. 36,4 W/m*K
- Współczynnik rozszerzalności liniowej (α20°C): 10,8 × 10⁻⁶ K⁻¹
Stal 12H2N4A
Właściwości mechaniczne
- Wytrzymałość na rozciąganie (Rm): min. 1130 MPa
- Granica plastyczności (Rp0,2): min. 930 MPa
- Wydłużenie (A): min. 10%
- Przewężenie (Z): min. 50%
- Praca łamania (KU2): min. 72 J
- Twardość po zmiękczeniu: max. 269 HB
Warunki obróbki cieplnej i plastycznej
- Kucie: 1100-800°C
- Walcowanie: 1100-800°C
- Wyżarzanie normalizujące: 860-880°C
- Wyżarzanie zmiękczające: 640-680°C
- Nawęglanie: 870-900°C
- Węgloazotowanie: 850-880°C
- Hartowanie I po nawęglaniu: 845-875°C
- Hartowanie II po nawęglaniu: 780-800°C
- Odpuszczanie po nawęglaniu: 150-210°C
Spawalność stali 12H2N4A
Dla materiału 12H2N4A konieczne jest zastosowanie wstępnego podgrzewania przed procesem spawania do temperatury około 150–300°C, w zależności od grubości materiału i warunków technologicznych. Wynika to z wysokiej hartowności tej stali oraz podatności na tworzenie się pęknięć zimnych. Dodatkowo po spawaniu zalecane jest stosowanie obróbki cieplnej, np. odpuszczania w temperaturze około 550–650°C, w celu redukcji naprężeń spawalniczych oraz poprawy właściwości mechanicznych połączenia.
Właściwości fizyczne
- Gęstość: 7,83 g/cm³
- Pojemność cieplna (Cp 20°C): ok. 490 J/kg*K
- Przewodność cieplna (λ): ok. 33,5 W/m*K
- Współczynnik rozszerzalności liniowej (α20°C): 11,1 × 10⁻⁶ K⁻¹
Stal 16NiCrMo12 UNI
to stopowy gatunek stali konstrukcyjnej przeznaczony do nawęglania, charakteryzujący się doskonałą kombinacją twardości powierzchniowej i wytrzymałości rdzenia. Dzięki wysokiej zawartości niklu, chromu i molibdenu, stal ta oferuje wyjątkowe właściwości mechaniczne, co czyni ją idealnym materiałem do produkcji komponentów narażonych na duże obciążenia i wymagających wysokiej trwałości.
Charakterystyka ogólna:
- Klasyfikacja: Stal do nawęglania
- Normy: UNI EN 7846, W.Nr. 1.6657
Właściwości mechaniczne:
- Wytrzymałość na rozciąganie (Rm): 1230–1520 MPa
- Granica plastyczności (Re): ≥980 MPa
- Wydłużenie (A): ≥8,5%
- Twardość w stanie dostawy: ≤250 HB
- Udarność (KV) w temperaturze 20°C: ≥30 J
Obróbka cieplna:
- Stan dostawy: Wyżarzony (symbol +A)
- Proces nawęglania: Przeprowadzany w celu nasycenia powierzchni węglem, co zwiększa twardość i odporność na zużycie
- Hartowanie: Po nawęglaniu zaleca się hartowanie w celu uzyskania optymalnych właściwości mechanicznych
Zastosowanie:
Stal 16NiCrMo12 jest szeroko używana w przemyśle motoryzacyjnym, lotniczym i maszynowym. Znajduje zastosowanie przy produkcji elementów wymagających wysokiej wytrzymałości i odporności na zużycie, takich jak:
- Koła zębate
- Wały napędowe
- Tuleje
- Śruby specjalne
- Korbowody
Dzięki swoim właściwościom, stal 16NiCrMo12 zapewnia niezawodność i długowieczność komponentów pracujących w trudnych warunkach eksploatacyjnych.
Formy dostawy
Stal 12HN3A, 12H2N4A oraz ich odpowiedniki i zamienniki (12ХН3А, 14NiCr14, 15NiCr13, 1.5752, 16NiCrMo12, 1.6657, 14NiCr10, 14NiCrMo13-4, 12HN3A, 14NC11, 16NCD17) jest dostępna w następujących formach:
- Pręty walcowane okrągłe
- Odkuwki swobodne
- Pręty kwadratowe
- Płaskowniki
- Niewielkie płyty i krążki
Oprócz 12HN3A i 12H2N4A i ich zamienników, istnieje wiele innych gatunków stali stosowanych do ulepszania cieplnego. Wybór odpowiedniego materiału zależy od specyficznych wymagań dotyczących wytrzymałości, odporności na zużycie oraz warunków pracy danego komponentu.
Dzięki swoim właściwościom, stale te znajdują zastosowanie w przemyśle lotniczym, motoryzacyjnym oraz w produkcji maszyn, gdzie kluczowe są wysoka wytrzymałość i odporność na zużycie.
Inne stale do nawęglania
12HN3A – stal do nawęglania chromowo-niklowa, 1.5752, 12H2N4A, 15NiCr13, 16NiCrMo12
12H2N4A – stal do nawęglania chromowo-niklowa
15HN – stal do nawęglania chromowo-niklowa- 15CrNi6, 1.5919, 1.5918
17HNM – stal konstrukcyjna do nawęglania chromowo-niklowo-molibdenowa, 18CrNiMo7-6, 1.6587
18HGT – stal konstrukcyjna do nawęglania chromowo-manganowo-tytanowa, 18ChGT, 18KHGT
18H2N2 – stal do nawęglania chromowo-niklowa 18CrNi8, 1.5920
18H2N4WA,(18H2N4MA) – stal konstrukcyjna do nawęglania chromowo-niklowo-wolframowa, X19NiCrMo4, 1.2764
20H2N4A – stal do nawęglania chromowo-niklowa, 20KH2N4A, 20Ch2N4A,
20HNM – stal chromowo-niklowo-molibdenowa 22HNM, 20NiCrMo2-2, 1.6523, 1.6522, 1.6526
Pozostałe stale konstrukcyjne stopowe
stale konstrukcyjne stopowe do nawęglania
stal konstrukcyjna stopowa do azotowania
stal konstrukcyjna stopowa sprężynowa
stale konstrukcyjne stopowe łożyskowe
stal konstrukcyjna stopowa do ulepszania cieplnego
stal konstrukcyjna stopowa do pracy w podwyższonych temperaturach – stal kotłowa