Norma PN EN 10027-2 systemy oznaczania stali część II

Norma PN-EN 10027-2:2015-07 : Systemy oznaczania stali — Część 2: System cyfrowy – zasady i struktura

Norma PN-EN 10027-2 stanowi integralną część europejskiego systemu klasyfikacji stali i określa zasady nadawania numerycznych oznaczeń gatunków stali. Jest ona uzupełnieniem PN-EN 10027-1, która dotyczy systemu oznaczeń literowych. Głównym celem normy jest zapewnienie jednoznacznej identyfikacji stali poprzez unikalny system numeracji, który eliminuje ryzyko powielania i błędów interpretacyjnych.

Norma PN-EN 10027-2 – zakresy

Norma opisuje sposób kodowania stali w formacie numerycznym, który obejmuje:

  • Podział stali na grupy według właściwości i przeznaczenia.
  • Zasady nadawania unikalnych numerów w ramach poszczególnych grup materiałowych.
  • Strukturę numerów stali, ich format i kolejność stosowanych cyfr.
  • Wymogi dotyczące rejestracji oraz procedury wprowadzania nowych numerów.

System numeryczny objęty normą odnosi się do wszystkich typów stali stosowanych w Europie, obejmuje:

  • Stal konstrukcyjną,
  • Stal nierdzewną,
  • Stale narzędziowe,
  • Stale specjalne o określonych właściwościach fizycznych lub chemicznych.

Norma PN-EN 10027-2 – struktura numerów stali

Każdy numer składa się z pięciu znaków w formacie:
1.XX XX, gdzie:

  • Pierwsza cyfra („1”) – oznacza, że materiałem jest stal.
  • Dwie kolejne cyfry („XX”) – określają grupę stali według jej właściwości i zastosowania (np. stale konstrukcyjne, nierdzewne, narzędziowe).
  • Dwie ostatnie cyfry („XX”) – stanowią unikalny kolejny numer danego gatunku w ramach grupy.

Schemat numeracji stali:

Każda grupa stali jest przypisana do unikalnych przedziałów liczbowych, które można znaleźć w tabelach zamieszczonych w normie.

Przykłady numerów według PN-EN 10027-2:

Zasady nadawania i zmiany numerów w normie PN-EN 10027-2

1 Unikalność numerów

  • Numery stali przyznane zgodnie z normą nie mogą być ponownie używane dla innych gatunków.
  • Zmiany numerów są dopuszczalne jedynie w wyjątkowych sytuacjach i muszą być zgodne z określonymi procedurami.

2 Rejestracja i kontrola nad numerami

  • Europejskie Biuro Rejestracyjne jest odpowiedzialne za nadzorowanie i ewidencjonowanie numerów stali.
  • Wnioskowanie o nowy numer wymaga sprawdzenia, czy wcześniejsze numery w danej grupie zostały w pełni wykorzystane (np. wszystkie oznaczenia od 1.xx99 muszą być użyte przed przyznaniem kolejnych oznaczeń, np. 1.xx9901).

3 Numeracja stopów innych niż stal  

  • Istnieje możliwość przypisania numerów dla materiałów innych niż stal (np. żeliwa, metale nieżelazne).
  • Dla tych grup stosowane są inne oznaczenia numeryczne, zgodnie z odpowiednimi normami.

Norma PN-EN 10027-2 jest najważniejszym dokumentem w klasyfikacji stali, który:

  • Zapewnia jednoznaczne oznaczanie gatunków stali, eliminując możliwość powtarzania numerów.
  • Organizuje numerację według logicznych grup, co ułatwia identyfikację i stosowanie materiałów.
  • Jest standardem stosowanym w przemyśle hutniczym, budowlanym, motoryzacyjnym i inżynierii materiałowej.

Norma w połączeniu z PN-EN 10027-1 stanowi kompletny system klasyfikacji, obejmujący zarówno oznaczenia literowe, jak i numeryczne.

Klasyfikacja stali według numeracji – Norma PN-EN 10027-2

1.00XX – 1.07XX  Stale niestopowe
1.08XX – 1.09XX Stale stopowe        1.10XX –1.19XX Stale niestopowe specjalne
  • 1.00XX – Stale podstawowe
  • 1.01XX – Stale jakościowe (ogólne stale konstrukcyjne o Rm < 500 MPa)
  • 1.02XX – Inne stale konstrukcyjne (nieprzeznaczone do obróbki cieplnej, o Rm < 500 MPa)
  • 1.03XX – Stale o średniej zawartości węgla < 0,12% lub Rm < 400 MPa
  • 1.04XX – Stale o średniej zawartości węgla 0,12% ≤ C < 0,25% lub 400 MPa ≤ Rm < 500 MPa
  • 1.05XX – Stale o średniej zawartości węgla 0,25% ≤ C < 0,55% lub 500 MPa ≤ Rm < 700 MPa
  • 1.06XX – Stale o średniej zawartości węgla ≥ 0,55% lub Rm ≥ 700 MPa
  • 1.07XX – Stale o podwyższonej zawartości fosforu (P) lub siarki (S)
  • 1.08XX – Stale o specjalnych właściwościach fizycznych
  • 1.09XX – Stale do innych zastosowań
  • 1.10XX – Stale o specjalnych właściwościach fizycznych
  • 1.11XX – Stale konstrukcyjne, kotłowe i inżynieryjne o C < 0,5%
  • 1.12XX – Stale konstrukcyjne, kotłowe i inżynieryjne o C ≥ 0,5%
  • 1.13XX – Stale konstrukcyjne, kotłowe i inżynieryjne o specjalnych wymaganiach
  • 1.14XX – Brak klasyfikacji
  • 1.15XX – 1.18XX – Stale narzędziowe
  • 1.19XX – Brak klasyfikacji
1.20XX – 1.29XX Stale stopowe narzędziowe
1.30XX – 1.39XX Stale stopowe specjalne
  • 1.20XX – Stale chromowe (Cr)
  • 1.21XX – Stale Cr-Si, Cr-Mn, Cr-Mn-Si
  • 1.22XX – Stale Cr-V, Cr-V-Si, Cr-V-Mn, Cr-V-Mn-Si
  • 1.23XX – Stale Cr-Mo, Cr-Mo-V, Mo-V
  • 1.24XX – Stale wolframowe (W), Cr-W
  • 1.25XX – Stale W-V, Cr-W-V
  • 1.26XX – Stale wolframowe (z wyłączeniem grup 24, 25 i 27)
  • 1.27XX – Stale z niklem (Ni)
  • 1.28XX – Inne stale narzędziowe
  • 1.29XX – Brak klasyfikacji
  • 1.30XX – Brak klasyfikacji
  • 1.31XX – Brak klasyfikacji
  • 1.32XX – Stale szybkotnące z kobaltem (Co)
  • 1.33XX – Stale szybkotnące bez kobaltu (Co)
  • 1.34XX – Stal odporna na ścieranie np 1.3401
  • 1.35XX – Stale łożyskowe np 1.3505
  • 1.36XX – Materiały o specjalnych właściwościach magnetycznych bez kobaltu  Co
  • 1.37XX – Materiały o specjalnych właściwościach magnetycznych z  kobaltem Co
  • 1.38XX – Materiały o specjalnych właściwościach fizycznych bez niklu Ni
  • 1.39XX – Materiały o specjalnych właściwościach fizycznych z niklem Ni
1.4XXX – Stale nierdzewne i żaroodporne
1.5XXX – Stale konstrukcyjne, kotłowe i inżynieryjne
  • 1.40XX – Stale nierdzewne z Ni < 2,5% bez Mo, Nb i Ti np 1.4034
  • 1.41XX – Stale nierdzewne z Ni < 2,5% i Mo, ale bez Nb i Ti np 1.4122
  • 1.42XX – Brak klasyfikacji
  • 1.43XX – Stale nierdzewne z Ni ≥ 2,5% bez Mo, Nb i Ti np 1.4305
  • 1.44XX – Stale nierdzewne z Ni ≥ 2,5% i Mo, ale bez Nb i Ti np 1.4404
  • 1.45XX – Stale nierdzewne ze specjalnymi dodatkami
  • 1.46XX – Stopy Ni odporne chemicznie i wysokotemperaturowe
  • 1.47XX – Stale żaroodporne z Ni < 2,5% np 1.4718
  • 1.48XX – Stale żaroodporne z Ni ≥ 2,5% np 1.4828
  • 1.49XX – Materiały o podwyższonych właściwościach temperaturowych
  • 1.50XX – Stale manganowo-krzemowo-miedziowe (Mn-Si-Cu)
  • 1.51XX – Stale manganowo-krzemowe i manganowo-chromowe (Mn-Si, Mn-Cr)
  • 1.52XX – Stale manganowo-miedziowe, manganowo-wanadowe, krzemowo-wanadowe (Mn-Cu, Mn-V, Si-V, Mn-Si-V)
  • 1.53XX – Stale manganowo-tytanowe i krzemowo-tytanowe (Mn-Ti, Si-Ti)
  • 1.54XX – Stale molibdenowe, niobowe, tytanowe, wanadowe i wolframowe (Mo, Nb, Ti, V, W)
  • 1.55XX – Stale borowe i manganowo-borowe z Mn < 1,65% (B, Mn-B)
  • 1.56XX – Stale niklowe (Ni)
  • 1.57XX – Stale chromowo-niklowe z Cr < 1,0%
  • 1.58XX – Stale chromowo-niklowe z 1,0% ≤ Cr < 1,5%
  • 1.59XX – Stale chromowo-niklowe z 1,5% ≤ Cr < 2%
1.6XXX – Stale konstrukcyjne, kotłowe i inżynieryjne
1.7XXX – Stale konstrukcyjne, kotłowe i inżynieryjne
  • 1.60XX – Stale chromowo-niklowe z 2% ≤ Cr < 3%
  • 1.61XX – Brak klasyfikacji
  • 1.62XX – Stale niklowo-krzemowe, niklowo-manganowe i niklowo-miedziowe (Ni-Si, Ni-Mn, Ni-Cu)
  • 1.63XX – Stale niklowo-molibdenowe oraz ich kombinacje z manganem, miedzią i wanadem (Ni-Mo, Ni-Mo-Mn, Ni-Mo-Cu, Ni-Mo-V, Ni-Mn-V)
  • 1.64XX – Brak klasyfikacji
  • 1.65XX – Stale chromowo-niklowo-molibdenowe z Mo < 0,4% + Ni < 0,2%
  • 1.66XX – Stale chromowo-niklowo-molibdenowe z Mo < 0,4% + 2,0% ≤ Ni < 3,5%
  • 1.67XX – Stale chromowo-niklowo-molibdenowe z Mo < 0,4% + 3,5% ≤ Ni < 5% lub Mo ≥ 0,4% np 1.6773
  • 1.68XX – Stale chromowo-niklowo-wanadowe, chromowo-niklowo-wolframowe, chromowo-niklowo-wanadowo-wolframowe (Cr-Ni-V, Cr-Ni-W, Cr-Ni-V-W)
  • 1.69XX – Stale chromowo-niklowe (z wyjątkiem grup 57 do 68)
  • 1.70XX – Stale chromowe i chromowo-borowe (Cr, Cr-B)
  • 1.71XX – Stale chromowo-krzemowe, chromowo-manganowe, chromowo-manganowo-borowe i chromowo-krzemowo-manganowe (Cr-Si, Cr-Mn, Cr-Mn-B, Cr-Si-Mn)
  • 1.72XX – Stale chromowo-molibdenowe z Mo < 0,35% oraz chromowo-molibdenowo-borowe (Cr-Mo, Cr-Mo-B)
  • 1.73XX – Stale chromowo-molibdenowe z Mo ≥ 0,35% (Cr-Mo)
  • 1.74XX – Brak klasyfikacji
  • 1.75XX – Stale chromowo-wanadowe z Cr < 2,0% (Cr-V)
  • 1.76XX – Stale chromowo-wanadowe z Cr ≥ 2,0% (Cr-V)
  • 1.77XX – Stale chromowo-molibdenowo-wanadowe (Cr-Mo-V)
  • 1.78XX – Brak klasyfikacji
  • 1.79XX – Stale chromowo-manganowo-molibdenowe i chromowo-manganowo-molibdenowo-wanadowe (Cr-Mn-Mo, Cr-Mn-Mo-V)
1.7XXX – Stale konstrukcyjne, kotłowe i inżynieryjne
1.8XXX – Stale konstrukcyjne, kotłowe i inżynieryjne
  • 1.70XX – Stale chromowe i chromowo-borowe (Cr, Cr-B)
  • 1.71XX – Stale chromowo-krzemowe, chromowo-manganowe, chromowo-manganowo-borowe i chromowo-krzemowo-manganowe (Cr-Si, Cr-Mn, Cr-Mn-B, Cr-Si-Mn)
  • 1.72XX – Stale chromowo-molibdenowe z Mo < 0,35% oraz chromowo-molibdenowo-borowe (Cr-Mo, Cr-Mo-B)
  • 1.73XX – Stale chromowo-molibdenowe z Mo ≥ 0,35% (Cr-Mo)
  • 1.74XX – Brak klasyfikacji
  • 1.75XX – Stale chromowo-wanadowe z Cr < 2,0% (Cr-V)
  • 1.76XX – Stale chromowo-wanadowe z Cr ≥ 2,0% (Cr-V)
  • 1.77XX – Stale chromowo-molibdenowo-wanadowe (Cr-Mo-V)
  • 1.78XX – Brak klasyfikacji
  • 1.79XX – Stale chromowo-manganowo-molibdenowe i chromowo-manganowo-molibdenowo-wanadowe (Cr-Mn-Mo, Cr-Mn-Mo-V)
  • 1.80XX – Stale chromowo-krzemowo-molibdenowe oraz ich warianty z manganem i wanadem (Cr-Si-Mo, Cr-Si-Mn-Mo, Cr-Si-Mo-V, Cr-Si-Mn-Mo-V)
  • 1.81XX – Stale chromowo-krzemowo-wanadowe, chromowo-manganowo-wanadowe, chromowo-krzemowo-manganowo-wanadowe (Cr-Si-V, Cr-Mn-V, Cr-Si-Mn-V)
  • 1.82XX – Stale chromowo-molibdenowo-wolframowe oraz ich warianty z wanadem (Cr-Mo-W, Cr-Mo-W-V)
  • 1.83XX – Brak klasyfikacji
  • 1.84XX – Stale chromowo-krzemowo-tytanowe, chromowo-manganowo-tytanowe, chromowo-krzemowo-manganowo-tytanowe (Cr-Si-Ti, Cr-Mn-Ti, Cr-Si-Mn-Ti)
  • 1.85XX – Stale do azotowania (Nitriding steels) np 1.8519
  • 1.86XX – Brak klasyfikacji
  • 1.87XX – Stale niewymagające obróbki cieplnej przez użytkownika
  • 1.88XX – Wysokowytrzymałe stale spawalne niewymagające obróbki cieplnej przez użytkownika
  • 1.89XX – Wysokowytrzymałe stale spawalne niewymagające obróbki cieplnej przez użytkownika
1.9XXX – Stale niestopowe jakościowe
2.XXXX – 9.XXXX pozostałe stopy, stopy specjalne i metale   
  • 1.90XX – Stale podstawowe
  • 1.91XX – Stale jakościowe (ogólne stale konstrukcyjne o Rm < 500 MPa)
  • 1.92XX – Inne stale konstrukcyjne (nieprzeznaczone do obróbki cieplnej, o Rm < 500 MPa)
  • 1.93XX – Stale o średniej zawartości węgla < 0,12% lub Rm < 400 MPa
  • 1.94XX – Stale o średniej zawartości węgla 0,12% ≤ C < 0,25% lub 400 MPa ≤ Rm < 500 MPa
  • 1.95XX – Stale o średniej zawartości węgla 0,25% ≤ C < 0,55% lub 500 MPa ≤ Rm < 700 MPa
  • 1.96XX – Stale o średniej zawartości węgla ≥ 0,55% lub Rm ≥ 700 MPa
  • 1.97XX – Stale o podwyższonej zawartości fosforu (P) lub siarki (S)
  • 2.XXXX – Stopy niklu (np. Inconel, Monel, Hastelloy).
  • 3.XXXX – Stopy kobaltu (np. Stellite, stop kobaltowo-chromowy).
  • 4.XXXX – Stopy tytanu (np. Ti-6Al-4V, Grade 2).
  • 5.XXXX – Stopy magnezu (np. AZ31, Elektron).
  • 6.XXXX – Stopy aluminium (np. AlCu4Mg1 – 2024, AlMgSi – 6061).
  • 7.XXXX – Stopy miedzi (np. CuSn8, CuZn40Pb2).
  • 8.XXXX – Stopy cyny i ołowiu (np. stop lutowniczy SnPb, stop babbitowy).
  • 9.XXXX – Inne metale i stopy specjalne (np. cyrkon, tantal, wolframowe stopy ciężkie).

Norma PN-EN 10027-2 zapewnia jednoznaczną identyfikację materiałów w dokumentacji technicznej oraz ułatwia ich klasyfikację w międzynarodowym obrocie handlowym. Dzięki ujednoliconym oznaczeniom, stosowanym również w normach EN, możliwa jest łatwa kompatybilność z niemieckimi standardami.

System numeracji Werkstoff dla stopów i metali nie sklasyfikowanych w PN-EN 10027-2

System Werkstoffnummer (numeracja Werkstoff) to klasyfikacja numeryczna materiałów metalowych opracowana w Niemczech i szeroko stosowana w Europie. Oznaczenia te nie są bezpośrednio ujęte w normie PN-EN 10027-2, która dotyczy wyłącznie stali (1.XXXX – 1.97XX), lecz obejmują również inne metale i ich stopy, takie jak nikiel, kobalt, tytan, magnez, aluminium, miedź, cyna i ołów.

Europejskie normy EN, w tym oznaczenia numeryczne dla różnych grup metali, są wzorowane na niemieckim systemie Werkstoffnummer, który został opracowany przez Deutsches Institut für Normung (DIN) i jest stosowany w przemyśle metalurgicznym oraz w międzynarodowej dokumentacji technicznej.

Podział numeracji Werkstoff według grup materiałowych

Numeracja Werkstoff dla stopów i metali niestopowych, które nie są sklasyfikowane w PN-EN 10027-2, obejmuje następujące zakresy:

2.XXXX – Stopy niklu

Stopy niklu wyróżniają się wysoką odpornością na korozję i utlenianie w ekstremalnych warunkach termicznych i chemicznych. Są szeroko stosowane w przemyśle lotniczym, chemicznym, energetycznym i morskim.

Przykłady:

  • Inconel (np. Inconel 718, Inconel 625) – odporność na wysokie temperatury i korozję w atmosferach utleniających.
  • Monel (np. Monel 400, Monel K-500) – wysoka odporność na korozję w środowiskach kwasowych i zasadowych, stosowany w przemyśle morskim.
  • Hastelloy (np. Hastelloy C-276, Hastelloy X) – odporny na agresywne media chemiczne i wysokie temperatury.

3.XXXX – Stopy kobaltu

Stopy kobaltu cechują się wyjątkową odpornością na zużycie, wysoką twardością i stabilnością w ekstremalnych warunkach. Wykorzystywane są głównie w narzędziach skrawających, implantach medycznych oraz silnikach lotniczych.

Przykłady:

  • Stellite (np. Stellite 6, Stellite 21) – stop kobaltu, chromu i wolframu, stosowany w powłokach odpornych na zużycie.
  • Stopy kobaltowo-chromowe (np. CoCrMo, CoCrW) – używane w implantach medycznych (endoprotezy, stenty) oraz narzędziach tnących.
  • Elgiloy – stop kobaltu stosowany w przemyśle medycznym i sprężynach wysokiej wytrzymałości.

4.XXXX – Stopy tytanu

Stopy tytanu charakteryzują się doskonałym stosunkiem wytrzymałości do masy, odpornością na korozję oraz biokompatybilnością. Znajdują zastosowanie w przemyśle lotniczym, medycznym i motoryzacyjnym.

Przykłady:

  • Ti-6Al-4V (Grade 5) – najczęściej stosowany stop tytanu, używany w przemyśle lotniczym i implantach medycznych.
  • Titanium Grade 2 – czysty tytan o wysokiej odporności na korozję, stosowany w chemii i lotnictwie.
  • Beta-titanium (Ti-β) – stop o wysokiej sprężystości, wykorzystywany w przemyśle sportowym i motoryzacyjnym.

5.XXXX – Stopy magnezu

Stopy magnezu wyróżniają się niezwykle niską gęstością i są stosowane tam, gdzie redukcja masy jest kluczowa, np. w lotnictwie, motoryzacji oraz elektronice.

Przykłady:

  • AZ31 – stop magnezu z aluminium i cynkiem, stosowany w konstrukcjach lotniczych i motoryzacyjnych.
  • Elektron (np. Elektron 21, Elektron WE43) – stop o wysokiej wytrzymałości cieplnej, wykorzystywany w przemyśle kosmicznym.
  • ZM21 – stop odporny na korozję, stosowany w inżynierii biomedycznej.

6.XXXX – Stopy aluminium

Stopy aluminium cechują się dobrą przewodnością cieplną i elektryczną, odpornością na korozję oraz niską gęstością. Są szeroko wykorzystywane w lotnictwie, motoryzacji, budownictwie i elektronice.

Przykłady:

  • AlCu4Mg1 (A2024) – stop aluminium o wysokiej wytrzymałości, używany w lotnictwie.
  • AlMgSi (A6061) – stop konstrukcyjny, stosowany w budownictwie i motoryzacji.
  • AlZnMgCu (A7075) – bardzo wytrzymały stop, wykorzystywany w sportach motorowych i lotnictwie.

7.XXXX – Stopy miedzi

Stopy miedzi mają wysoką przewodność elektryczną i cieplną oraz dobrą odporność na korozję. Są powszechnie stosowane w elektronice, przemyśle chemicznym i budownictwie.

Przykłady:

  • CuSn8 – brąz cynowy używany w łożyskach ślizgowych i narzędziach.
  • CuZn40Pb2 – mosiądz ołowiowy wykorzystywany w armaturze hydraulicznej.
  • CuNi10Fe1Mn – stop miedzi z niklem, odporny na korozję morską.

8.XXXX – Stopy cyny i ołowiu

Stopy cyny i ołowiu są wykorzystywane głównie w lutownictwie, łożyskach ślizgowych oraz powłokach ochronnych.

Przykłady:

  • Stop lutowniczy SnPb (np. 63/37, 60/40) – stosowany w elektronice.
  • Stop babbitowy – materiał łożyskowy o niskim współczynniku tarcia.
  • SnSbCu – stop cyny z antymonem i miedzią, używany w powłokach łożysk.

9.XXXX – Inne metale i stopy specjalne

Do tej kategorii zalicza się metale i ich stopy o unikalnych właściwościach, często stosowane w aplikacjach specjalistycznych, takich jak przemysł kosmiczny, elektronika czy reaktory jądrowe.

Przykłady:

  • Cyrkon (Zr702, Zr705) – wykorzystywany w energetyce jądrowej.
  • Tantal (Ta10W, Ta2.5W) – odporny na korozję, stosowany w medycynie i lotnictwie.
  • Wolframowe stopy ciężkie (np. W-Ni-Fe, W-Ni-Cu) – wykorzystywane w osłonach radiacyjnych i amunicji.

 

Preferencje plików cookie

Szanowni Państwo, serwis Alfa-Tech stosuje pliki Cookies, aby zapewnić jego prawidłowe działanie. Możecie określić warunki przechowywania lub dostępu klikając Ustawienia. Zalecamy zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.