Norma PN-EN 10088-2

Norma PN-EN 10088-2 – Stale odporne na korozję — Część 2: Warunki techniczne dostawy blach cienkich/grubych i taśm ze stali nierdzewnych ogólnego przeznaczenia, określa wymagania techniczne dotyczące płaskich wyrobów ze stali nierdzewnych walcowanych na gorąco i na zimno, przeznaczonych do ogólnych zastosowań konstrukcyjnych, mechanicznych i chemicznych. Jest częścią kompleksowego standardu serii EN 10088, który obejmuje klasyfikację i specyfikacje różnych stali nierdzewnych.

Zakres normy PN-EN 10088-2

Norma PN-EN 10088-2 obejmuje stal nierdzewną w postaci wyrobów płaskich, takich jak:

  • Blachy gorącowalcowane.
  • Blachy zimnowalcowane.
  • Taśmy i kręgi stalowe.

Produkty te są przeznaczone do ogólnych zastosowań, w których kluczowa jest odporność na korozję oraz odpowiednie właściwości mechaniczne, ale nie wymaga się specjalnych parametrów sprężynowych.

Gatunki stali według PN-EN 10088-2

Norma klasyfikuje stale nierdzewne na podstawie mikrostruktury i właściwości. Oto szczegółowy podział z przykładowymi gatunkami:

Stale austenityczne (seria 300):

Charakteryzują się wysoką odpornością na korozję, dobrą ciągliwością i plastycznością, nie są magnetyczne.

Stale ferrytyczne (seria 400):

Mają dobrą odporność na korozję, ale niższą wytrzymałość mechaniczną w porównaniu do austenitycznych.

  • X6Cr17 (1.4016, AISI 430) – podstawowa stal ferrytyczna, używana w dekoracyjnych elementach budowlanych.
  • X2CrMoTi18-2 (1.4521) – stal ferrytyczna z dodatkiem molibdenu i tytanu, lepsza odporność na korozję w środowiskach chlorkowych.

Stale martenzytyczne:

Hartowalne stale nierdzewne, wykazujące wysoką twardość, ale ograniczoną odporność na korozję.

  • X20Cr13 (1.4021, AISI 420) – stal stosowana w narzędziach chirurgicznych i częściach pomp.
  • X30Cr13 (1.4028) – zwiększona twardość, stosowana w produkcji noży.
  • X46Cr13 (1.4034) – stal o bardzo wysokiej twardości, używana w narzędziach tnących.

Stale duplex (dwu-fazowe):

Łączą właściwości austenityczne i ferrytyczne, charakteryzują się bardzo wysoką odpornością na korozję w środowiskach agresywnych.

  • X2CrNiMoN22-5-3 (1.4462, AISI 2205) – stal duplex o doskonałej odporności na korozję i wysokiej wytrzymałości mechanicznej.
  • X2CrNiN23-4 (1.4362) – stal duplex o podwyższonej odporności na korozję, stosowana w przemyśle chemicznym i morskim.

Tolerancje wymiarowe w normie PN-EN 10088-2

Norma określa precyzyjne tolerancje wymiarowe dla wyrobów płaskich. Obejmują one:

  • Grubość blach: Określa minimalne i maksymalne odchyłki od zadanej wartości nominalnej.
  • Szerokość blach: Dopuszczalne odchyłki szerokości w zależności od grubości materiału.
  • Prostoliniowość: Maksymalne dopuszczalne odchylenia od linii prostej.
  • Płaskość: Określenie dopuszczalnych falistości i nierówności powierzchni.

Tolerancje są precyzyjnie określone w zależności od metody walcowania:

  • Walcowanie na gorąco: mniejsze wymagania dokładności wymiarowej.
  • Walcowanie na zimno: wyższa dokładność wymiarowa, stosowana w precyzyjnych aplikacjach.

Właściwości mechaniczne określone w normie PN-EN 10088-2:

Norma podaje minimalne wartości dla:

  • Granicy plastyczności (Rp0,2): określającej minimalne naprężenie, przy którym materiał ulega trwałemu odkształceniu.
  • Wytrzymałości na rozciąganie (Rm): maksymalne naprężenie, jakie może wytrzymać materiał przed zerwaniem.
  • Wydłużenia (A80): plastyczność materiału, określająca jego zdolność do rozciągania przed zerwaniem.
  • Twardości (HB, HRB, HV): w zależności od gatunku i stanu obróbki.

Historia normy i jej poprzedniczki:

Norma PN-EN 10088-2 została opublikowana w 1999 roku i zastąpiła wcześniejsze polskie normy dotyczące stali nierdzewnych, takie jak:

  • PN-H-92128:1983 – dotycząca stali odpornych na korozję.
  • PN-H-92138:1986 – określająca stale nierdzewne do zastosowań konstrukcyjnych.
  • PN-H-92332:1993 – dotycząca blach nierdzewnych.

Wprowadzenie normy PN-EN 10088-2 miało na celu ujednolicenie standardów w ramach Unii Europejskiej, co pozwoliło na harmonizację wymagań technicznych dla stali nierdzewnych na poziomie europejskim.

Kolejne aktualizacje tej normy miały miejsce w latach 2005, 2007 oraz 2014, dostosowując ją do zmieniających się standardów i postępu technologicznego w przemyśle stalowym.

Zastosowanie stali wg PN-EN 10088-2:

Norma znajduje zastosowanie w wielu sektorach przemysłowych, takich jak:

  • Przemysł spożywczy: zbiorniki, rurociągi, blaty.
  • Przemysł chemiczny: aparatura procesowa, rurociągi w środowiskach agresywnych.
  • Budownictwo: fasady, balustrady, okucia.
  • Motoryzacja: układy wydechowe, elementy dekoracyjne.
  • Przemysł morski: zbiorniki na wodę morską, elementy konstrukcyjne statków.

Norma PN-EN 10088-2 zapewnia jednolite standardy jakościowe dla stali nierdzewnych płaskich w całej Europie.