Norma PN-EN 10088-2 Stale odporne na korozję

Norma PN-EN 10088-2 – Stale odporne na korozję – Część 2

Norma PN-EN 10088-2 – Warunki techniczne dostawy blach cienkich/grubych i taśm ze stali nierdzewnych ogólnego przeznaczenia, określa wymagania techniczne dotyczące płaskich wyrobów ze stali nierdzewnych walcowanych na gorąco i na zimno, przeznaczonych do ogólnych zastosowań konstrukcyjnych, mechanicznych i chemicznych. Jest częścią kompleksowego standardu serii EN 10088, który obejmuje klasyfikację i specyfikacje różnych stali nierdzewnych.

Zakres normy PN-EN 10088-2

Norma PN-EN 10088-2 obejmuje stal nierdzewną w postaci wyrobów płaskich, takich jak:

Blachy gorącowalcowane.
Blachy zimnowalcowane.
Taśmy i kręgi stalowe.

Produkty te są przeznaczone do ogólnych zastosowań, w których kluczowa jest odporność na korozję oraz odpowiednie właściwości mechaniczne, ale nie wymaga się specjalnych parametrów sprężynowych.

Gatunki stali według PN-EN 10088-2

Norma klasyfikuje stale nierdzewne na podstawie mikrostruktury i właściwości. Oto szczegółowy podział z przykładowymi gatunkami:

PN-EN 10088-2 – Stale austenityczne (seria 300):

Charakteryzują się wysoką odpornością na korozję, dobrą ciągliwością i plastycznością, nie są magnetyczne.

X5CrNi18-10 (1.4301, AISI 304) – najpopularniejsza stal nierdzewna, szeroko stosowana w przemyśle spożywczym, budowlanym i chemicznym.
X2CrNi18-9 (1.4307, AISI 304L) – wersja o obniżonej zawartości węgla, zwiększona odporność na korozję międzykrystaliczną.
X2CrNiMo17-12-2 (1.4404, AISI 316L) – stal kwasoodporna z dodatkiem molibdenu, stosowana w środowiskach agresywnych (np. środowiska morskie).
X10CrNi18-8 (1.4310, AISI 301) – stal nierdzewna sprężynowa, charakteryzuje się podwyższoną twardością i wytrzymałością mechaniczną.

PN-EN 10088-2 – Stale ferrytyczne (seria 400):

Mają dobrą odporność na korozję, ale niższą wytrzymałość mechaniczną w porównaniu do austenitycznych.

X6Cr17 (1.4016, AISI 430) – podstawowa stal ferrytyczna, używana w dekoracyjnych elementach budowlanych.
X2CrMoTi18-2 (1.4521) – stal ferrytyczna z dodatkiem molibdenu i tytanu, lepsza odporność na korozję w środowiskach chlorkowych.

PN-EN 10088-2 -Stale martenzytyczne:

Hartowalne stale nierdzewne, wykazujące wysoką twardość, ale ograniczoną odporność na korozję.

X20Cr13 (1.4021, AISI 420) – stal stosowana w narzędziach chirurgicznych i częściach pomp.
X30Cr13 (1.4028) – zwiększona twardość, stosowana w produkcji noży.
X46Cr13 (1.4034) – stal o bardzo wysokiej twardości, używana w narzędziach tnących.

PN-EN 10088-2 -Stale duplex (dwu-fazowe):

Łączą właściwości austenityczne i ferrytyczne, charakteryzują się bardzo wysoką odpornością na korozję w środowiskach agresywnych.

X2CrNiMoN22-5-3 (1.4462, AISI 2205) – stal duplex o doskonałej odporności na korozję i wysokiej wytrzymałości mechanicznej.
X2CrNiN23-4 (1.4362) – stal duplex o podwyższonej odporności na korozję, stosowana w przemyśle chemicznym i morskim.

Norma PN-EN 10088-2

– tolerancje wymiarowe

Norma określa precyzyjne tolerancje wymiarowe dla wyrobów płaskich. Obejmują one:

Grubość blach: Określa minimalne i maksymalne odchyłki od zadanej wartości nominalnej.
Szerokość blach: Dopuszczalne odchyłki szerokości w zależności od grubości materiału.
Prostoliniowość: Maksymalne dopuszczalne odchylenia od linii prostej.
Płaskość: Określenie dopuszczalnych falistości i nierówności powierzchni.

Tolerancje są precyzyjnie określone w zależności od metody walcowania:

Walcowanie na gorąco: mniejsze wymagania dokładności wymiarowej.
Walcowanie na zimno: wyższa dokładność wymiarowa, stosowana w precyzyjnych aplikacjach.

Właściwości mechaniczne określone w normie PN-EN 10088-2:

Norma podaje minimalne wartości dla:

Granicy plastyczności (Rp0,2): określającej minimalne naprężenie, przy którym materiał ulega trwałemu odkształceniu.
Wytrzymałości na rozciąganie (Rm): maksymalne naprężenie, jakie może wytrzymać materiał przed zerwaniem.
Wydłużenia (A80): plastyczność materiału, określająca jego zdolność do rozciągania przed zerwaniem.
Twardości (HB, HRB, HV): w zależności od gatunku i stanu obróbki.

Historia normy PN-EN 10088-2 i jej poprzedniczki:

Norma PN-EN 10088-2 została opublikowana w 1999 roku i zastąpiła wcześniejsze polskie normy dotyczące stali nierdzewnych, takie jak:

PN-H-92128:1983 – dotycząca stali odpornych na korozję.
PN-H-92138:1986 – określająca stale nierdzewne do zastosowań konstrukcyjnych.
PN-H-92332:1993 – dotycząca blach nierdzewnych.

Wprowadzenie normy PN-EN 10088-2 miało na celu ujednolicenie standardów w ramach Unii Europejskiej, co pozwoliło na harmonizację wymagań technicznych dla stali nierdzewnych na poziomie europejskim.

Kolejne aktualizacje tej normy miały miejsce w latach 2005, 2007 oraz 2014, dostosowując ją do zmieniających się standardów i postępu technologicznego w przemyśle stalowym.

PN-EN 10088-2 zastosowanie stali wg normy

Norma znajduje zastosowanie w wielu sektorach przemysłowych, takich jak:

Przemysł spożywczy: zbiorniki, rurociągi, blaty.
Przemysł chemiczny: aparatura procesowa, rurociągi w środowiskach agresywnych.
Budownictwo: fasady, balustrady, okucia.
Motoryzacja: układy wydechowe, elementy dekoracyjne.
Przemysł morski: zbiorniki na wodę morską, elementy konstrukcyjne statków.

Norma PN-EN 10088-2 zapewnia jednolite standardy jakościowe dla stali nierdzewnych płaskich w całej Europie.

Norma PN-EN 10088-2 –wykaz gatunków

1.4000 (X6Cr13)
Ferrytyczna stal nierdzewna o umiarkowanej odporności na korozję i dobrej skrawalności. Stosowana w przemyśle spożywczym, na elementy dekoracyjne i lekkie konstrukcje.

1.4002 (X6CrAl13)
Stal ferrytyczna z dodatkiem aluminium, zwiększającym odporność na utlenianie w wysokich temperaturach. Znajduje zastosowanie w przemyśle motoryzacyjnym i energetycznym.

1.4003 (X2CrNi12)
Stal ferrytyczno-martenzytyczna o dobrej odporności na korozję i wysokiej wytrzymałości. Wykorzystywana w budownictwie i produkcji kontenerów.

1.4006 (X12Cr13)
Martenzytyczna stal nierdzewna, nadająca się do hartowania, o dobrej odporności na ścieranie. Używana do produkcji narzędzi, części maszyn i wałów.

1.4016 (X6Cr17)
Ferrytyczna stal nierdzewna z wysoką zawartością chromu, zapewniającą dobrą odporność na korozję. Znajduje zastosowanie w sprzęcie AGD, dekoracjach i armaturze.

1.4017 (X6CrNi17-1)
Odmiana ferrytycznej stali nierdzewnej o zwiększonej wytrzymałości i odporności na korozję dzięki domieszce niklu. Stosowana w motoryzacji i budownictwie.

1.4021 (X20Cr13)
Martenzytyczna stal nierdzewna o podwyższonej twardości i odporności na korozję. Stosowana na noże, sprężyny i narzędzia chirurgiczne.

1.4024 (X15Cr13)
Stal martenzytyczna o średniej odporności na korozję i dobrej skrawalności. Wykorzystywana w częściach maszyn i narzędziach precyzyjnych.

1.4028 (X30Cr13)
Martenzytyczna stal nierdzewna z wysoką zawartością chromu, zapewniającą lepszą odporność na korozję i ścieranie. Znajduje zastosowanie w nożach i narzędziach chirurgicznych.

1.4031 (X39Cr13)
Martenzytyczna stal o wysokiej twardości i odporności na korozję, stosowana do produkcji ostrzy i narzędzi tnących.

1.4034 (X46Cr13)
Stal martenzytyczna o dużej zawartości węgla i chromu, stosowana do produkcji noży, ostrzy chirurgicznych oraz części precyzyjnych.

1.4110 (X55CrMo14)
Martenzytyczna stal nierdzewna o wysokiej twardości i odporności na ścieranie. Popularna w produkcji wysokiej klasy noży i narzędzi tnących.

1.4113 (X6CrMo17-1)
Ferrytyczna stal nierdzewna o zwiększonej odporności na utlenianie i korozję dzięki zawartości molibdenu. Stosowana w przemyśle chemicznym i motoryzacyjnym.

1.4116 (X50CrMoV15)
Stal nierdzewna martenzytyczna o podwyższonej wytrzymałości i odporności na zużycie. Popularna w produkcji noży kuchennych i medycznych.

1.4122 (X39CrMo17-1)
Martenzytyczna stal nierdzewna o wysokiej odporności na zużycie i korozję. Wykorzystywana do narzędzi tnących i części pracujących w trudnych warunkach.

1.4301 (X5CrNi18-10)
Klasyczna stal austenityczna o bardzo dobrej odporności na korozję i dobrej plastyczności. Powszechnie stosowana w przemyśle spożywczym, chemicznym i budowlanym.

1.4303 (X4CrNi18-12)
Odmiana stali austenitycznej o podwyższonej zawartości niklu, co zwiększa odporność na korozję. Stosowana w przemyśle chemicznym i medycznym.

1.4305 (X8CrNiS18-9)
Stal nierdzewna austenityczna z dodatkiem siarki, poprawiającym skrawalność. Stosowana w precyzyjnych elementach maszyn i śrubach.

1.4306 (X2CrNi19-11)
Austenityczna stal nierdzewna o bardzo niskiej zawartości węgla, zapewniająca wysoką odporność na korozję międzykrystaliczną. Wykorzystywana w przemyśle chemicznym.

1.4307 (X2CrNi18-9)
Niższowęglowa wersja 1.4301 o zwiększonej odporności na korozję międzykrystaliczną. Stosowana w przemyśle farmaceutycznym i spożywczym.

1.4310 (X10CrNi18-8)
Sprężysta stal austenityczna o wysokiej wytrzymałości i odporności na korozję. Stosowana w produkcji sprężyn i elementów elastycznych.

1.4311 (X2CrNiN18-10)
Odmiana stali 1.4307 z dodatkiem azotu, zwiększającym wytrzymałość mechaniczną i odporność na korozję. Wykorzystywana w instalacjach chemicznych i morskich.

1.4313 (X3CrNiMo13-4)
Stal martenzytyczna o podwyższonej odporności na korozję dzięki domieszce niklu i molibdenu. Stosowana w przemyśle naftowym i energetycznym.

1.4315 (X5CrNiN19-9)
Austenityczna stal nierdzewna z dodatkiem azotu, poprawiającym wytrzymałość i odporność na korozję. Stosowana w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym.

1.4318 (X2CrNiN18-7)
Austenityczna stal nierdzewna z dodatkiem azotu, zwiększającym jej wytrzymałość mechaniczną i odporność na korozję. Stosowana w przemyśle chemicznym i konstrukcjach wymagających dużej trwałości.

1.4319 (X5CrNi17-7)
Austenityczna stal nierdzewna o wysokiej odporności na korozję i dobrej plastyczności. Znajduje zastosowanie w przemyśle lotniczym, spożywczym oraz w konstrukcjach sprężystych.

1.4335 (X1CrNi25-21)
Wysokostopowa austenityczna stal nierdzewna o wyjątkowej odporności na korozję w środowisku kwasowym. Wykorzystywana w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym.

1.4361 (X1CrNiSi18-15-4)
Odmiana stali austenitycznej o podwyższonej odporności na utlenianie i wysokie temperatury. Stosowana w wymiennikach ciepła i systemach spalinowych.

1.4362 (X2CrNiN23-4)
Stal duplex o dobrej wytrzymałości mechanicznej i odporności na korozję naprężeniową. Wykorzystywana w przemyśle morskim, chemicznym i konstrukcjach offshore.

1.4369 (X11CrNiMnN19-8-6)
Stal austenityczna z dodatkiem manganu i azotu, zwiększającymi jej twardość i odporność na ścieranie. Stosowana w elementach o dużym obciążeniu mechanicznym.

1.4371 (X2CrMnNiN17-7-5)
Stal nierdzewna o wysokiej wytrzymałości i dobrej odporności na korozję. Znajduje zastosowanie w konstrukcjach mechanicznych i sprężystych.

1.4372 (X12CrMnNiN17-7-5)
Martenzytyczno-austenityczna stal nierdzewna o podwyższonej odporności na zużycie i korozję. Stosowana w produkcji sprężyn i elementów dynamicznie obciążonych.

1.4373 (X12CrMnNiN18-9-5)
Stal nierdzewna o wysokiej twardości i odporności na ścieranie. Wykorzystywana w przemyśle narzędziowym oraz konstrukcjach pracujących pod dużymi obciążeniami.

1.4401 (X5CrNiMo17-12-2)
Klasyczna stal austenityczna z dodatkiem molibdenu, zapewniającym wysoką odporność na korozję w środowisku agresywnym. Popularna w przemyśle chemicznym i spożywczym.

1.4404 (X2CrNiMo17-12-2)
Niższowęglowa wersja 1.4401 o zwiększonej odporności na korozję międzykrystaliczną. Wykorzystywana w instalacjach chemicznych i konstrukcjach narażonych na działanie wody morskiej.

1.4406 (X2CrNiMoN17-11-2)
Austenityczna stal nierdzewna z azotem, zapewniającym dodatkową wytrzymałość i odporność na korozję w środowiskach kwasowych.

1.4410 (X2CrNiMoN25-7-4)
Stal duplex o bardzo wysokiej odporności na korozję i dobrej wytrzymałości mechanicznej. Znajduje zastosowanie w przemyśle offshore, petrochemicznym i morskim.

1.4418 (X4CrNiMo16-5-1)
Martenzytyczna stal nierdzewna o podwyższonej odporności na korozję i dobrej hartowności. Stosowana w wałach, śrubach i częściach mechanicznych.

1.4419 (X38CrMo14)
Martenzytyczna stal nierdzewna o wysokiej twardości i odporności na ścieranie. Używana do produkcji narzędzi i komponentów odpornych na duże obciążenia.

1.4422 (X1CrNiMoCu12-5-2)
Stal nierdzewna o podwyższonej odporności na korozję dzięki dodatkowi miedzi i molibdenu. Stosowana w przemyśle chemicznym i morskim.

1.4423 (X1CrNiMoCu12-7-3)
Odmiana stali nierdzewnej o zwiększonej odporności na agresywne środowiska chemiczne i atmosferyczne. Wykorzystywana w instalacjach przemysłowych.

1.4424 (X2CrNiMoSi18-5-3)
Stal nierdzewna z dodatkiem molibdenu i krzemu, poprawiającymi jej odporność na utlenianie i korozję w wysokich temperaturach. Idealna do pracy w środowiskach chemicznych i cieplnych.

1.4429 / X2CrNiMoN17-13-3
Stal austenityczna o podwyższonej odporności na korozję wżerową i szczelinową, zawierająca azot dla zwiększonej wytrzymałości mechanicznej. Stosowana w przemyśle chemicznym i medycznym.

1.4432 / X2CrNiMo17-12-3
Klasyczna stal austenityczna o wysokiej odporności na korozję, szczególnie w środowiskach chlorkowych. Znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym i chemicznym.

1.4434 / X2CrNiMoN18-12-4
Stal austenityczna z dodatkiem azotu i wyższą zawartością molibdenu, co zapewnia lepszą odporność na korozję wżerową. Używana w agresywnych środowiskach korozyjnych.

1.4435 / X2CrNiMo18-14-3
Wariant stali 316L o wyższej zawartości niklu, co poprawia jej odporność na korozję międzykrystaliczną. Wykorzystywana w medycynie i farmacji.

1.4436 / X3CrNiMo17-13-3
Klasyczna stal 316 o dobrej odporności na korozję, stosowana w budowie aparatury chemicznej i konstrukcjach morskich.

1.4438 / X2CrNiMo18-15-4
Stal z dodatkiem molibdenu i wyższą zawartością niklu, zapewniająca zwiększoną odporność na korozję wżerową i szczelinową.

1.4439 / X2CrNiMoN17-13-5
Stal austenityczna z dodatkiem azotu, molibdenu i zwiększoną zawartością chromu, wykorzystywana w agresywnych środowiskach korozyjnych.

1.4462 / X2CrNiMoN22-5-3
Stal dupleksowa o wysokiej odporności na korozję i doskonałej wytrzymałości mechanicznej. Powszechnie stosowana w przemyśle morskim i naftowym.

1.4466 / X1CrNiMoN25-22-2
Stal super-austenityczna o bardzo wysokiej odporności na korozję, szczególnie w środowiskach silnie kwaśnych i zasolonych.

1.4477 / X2CrNiMoN29-7-2
Stal o bardzo wysokiej zawartości niklu i molibdenu, stosowana w przemyśle chemicznym i naftowym.

1.4501 / X2CrNiMoCuWN25-7-4
Super-dupleks o wyjątkowej odporności na korozję i bardzo wysokiej wytrzymałości, stosowany w instalacjach morskich i petrochemicznych.

1.4507 / X2CrNiMoCuN25-6-3
Stal dupleksowa z dodatkiem miedzi, wykazująca odporność na korozję chlorkową i kwasową, stosowana w przemyśle chemicznym.

1.4509 / X2CrTiNb18
Ferrytyczna stal nierdzewna stabilizowana tytanem i niobem, odporna na korozję wysokotemperaturową.

1.4510 / X3CrTi17
Ferrytyczna stal nierdzewna stosowana w przemyśle motoryzacyjnym i AGD, wykazująca dobrą odporność na utlenianie.

1.4511 / X3CrNb17
Stal ferrytyczna stabilizowana niobem, o dobrej odporności na korozję i wysokiej plastyczności.

1.4512 / X2CrTi12
Stal ferrytyczna o niskiej zawartości chromu, wykorzystywana w mniej wymagających aplikacjach konstrukcyjnych.

1.4513 / X2CrMoTi17-1
Ferrytyczna stal nierdzewna z dodatkiem molibdenu, zwiększającym odporność na korozję w środowiskach kwaśnych.

1.4516 / X6CrNiTi12
Stal ferrytyczno-martenzytyczna o dobrej odporności na korozję i wysokiej wytrzymałości mechanicznej.

1.4520 / X2CrTi17
Ferrytyczna stal nierdzewna stabilizowana tytanem, często stosowana w przemyśle AGD oraz motoryzacji.

1.4521 / X2CrMoTi18-2
Ferrytyczna stal nierdzewna o dobrej odporności na korozję wżerową, dzięki zawartości molibdenu.

1.4526 / X6CrMoNb17-1
Stal ferrytyczna stabilizowana niobem i molibdenem, wykazująca dobrą odporność na wysokie temperatury.

1.4529 / X1NiCrMoCuN25-20-7
Super-austenityczna stal nierdzewna o bardzo wysokiej odporności na korozję, stosowana w przemyśle morskim i chemicznym.