Stal narzędziowa N10E stal węglowa płytko hartująca się PN-84/H-85020 ,C105U, C105W2, 1.1645, C105W1, 1.1545, U10A-1, U10A, У10A, U10-3, U10, У10
Telefon: +48 63 2610519, kontakt@alfa-tech.com.pl
Stal narzędziowa N10E porównanie składu chemicznego z zamiennikami C105U, C105W2, 1.1645, C105W1, 1.1545, U10A-1, U10A, У10A
| Gatunek stali | Norma | Skład chemiczny (%) | |||||||||
| C | Mn | Si | P | S | Cu | Cr | Ni | Mo | inne | ||
| N10E | PN | 0,95 1,04 | 0,15 0,30 | 0,15 0,30 | max 0,025 | max 0,025 | max 0,20 | max 0,15 | max 0,20 | – | – |
| C105W1 1.1545 | DIN EN | 1,00 1,10 | 0,10 0,25 | 0,10 0,25 | max 0,025 | max 0,020 | – | – | – | – | – |
| C105W2 1.1645 | DIN W.nr | 1,00 1,10 | 0,10 0,35 | 0,10 0,30 | max 0,030 | max 0,030 | – | – | – | – | – |
| C105E2U | AFNOR | 0,95 1,09 | 0,10 0,40 | 0,10 0,30 | max 0,020 | max 0,020 | – | – | – | – | – |
| T10A T00103 | GB/T | 0,95 1,04 | max 0,40 | max 0,35 | max 0,030 | max 0,020 | max 0,30 | max 0,25 | max 0,20 | – | – |
| U10A-1 U10A У10A | GOST | 0,95 1,09 | 0,17 0,28 | 0,17 0,33 | max 0,025 | max 0,018 | max 0,25 | max 0,20 | max 0,25 | – | – |
| C105U | ISO | 1,00 1,10 | 0,10 0,40 | 0,10 0,30 | max 0,030 | max 0,030 | – | – | – | – | – |
Stal narzędziowa-stal węglowa głęboko harująca się N9 PN-84/H-85020, U10-3, U10, У10, У10-3
Porównanie składu chemicznego N10 z zamiennikami U10-3, U10, У10, У10-3
| Gatunek stali | Norma | Skład chemiczny (%) | |||||||||
| C | Mn | Si | P | S | Cu | Cr | Ni | Mo | inne | ||
| N10 | PN | 0,95 1,04 | 0,15 0,35 | 0,15 0,35 | max 0,030 | max 0,030 | max 0,25 | max 0,20 | max 0,25 | – | – |
| U10-3 U10 У10 | GOST | 0,95 1,09 | 0,17 0,33 | 0,17 0,33 | max 0,030 | max 0,028 | max 0,25 | 0,20 0,40 | max 0,25 | – | |
Stal narzędziowa węglowa N10E i N10 – charakterystyka, właściwości i zastosowanie
Ogólna charakterystyka
Stale N10E i N10 ( C105U, C105W2, 1.1645, C105W1, 1.1545, U10A-1, U10A, У10A, U10-3, U10, У10należą do grupy węglowych stali narzędziowych do pracy na zimno, przeznaczonych do wytwarzania narzędzi o wysokiej twardości i odporności na ścieranie.
Zawartość węgla na poziomie około 1,0% zapewnia bardzo dużą twardość po hartowaniu, jednak ogranicza udarność i zwiększa podatność na kruche pękanie.
N10E to stal płytko hartująca się – stabilna wymiarowo i o bardzo dobrej jakości powierzchni, stosowana do precyzyjnych narzędzi o mniejszych wymiarach.
N10 to stal głęboko hartująca się – o większej jednorodności twardości w przekroju, używana do masywniejszych detali i narzędzi.
Skład i charakter metalurgiczny
Stale N10E i N10 zawierają około 0,95–1,05% węgla, 0,15–0,30% manganu i 0,15–0,30% krzemu przy bardzo niskiej zawartości siarki i fosforu (≤ 0,025%).
Po wyżarzaniu mają strukturę perlityczno-ferrytyczną, natomiast po hartowaniu – drobnoziarnisty martenzyt.
Wysoka czystość metalurgiczna przekłada się na dobrą jakość powierzchni i przewidywalność w obróbce cieplnej.
Właściwości mechaniczne (wartości orientacyjne)
| Właściwość | N10E | N10 |
|---|---|---|
| Twardość po hartowaniu | 62–66 HRC | 63–67 HRC |
| Twardość robocza po odpuszczaniu | 58–62 HRC | 59–63 HRC |
| Wytrzymałość na rozciąganie (Rm) | 800–1100 MPa | 850–1150 MPa |
| Moduł sprężystości (E) | ~200 GPa | ~200 GPa |
| Odporność na ścieranie | bardzo wysoka | bardzo wysoka |
| Udarność | niska | niska – podatność na kruche pękanie |
| Stabilność wymiarowa | bardzo dobra | umiarkowana |
Obróbka cieplna
| Etap | Zakres temperatur [°C] | Ośrodek chłodzenia | Uwagi technologiczne |
|---|---|---|---|
| Wyżarzanie zmiękczające | 680–720 | piec | obniżenie twardości do ok. 200 HB, poprawa skrawalności |
| Hartowanie | 780–820 | olej lub woda | woda tylko dla drobnych elementów; zalecane chłodzenie w oleju dla ograniczenia pęknięć |
| Odpuszczanie | 150–250 | powietrze | czas 1–2 godziny; usunięcie naprężeń i uzyskanie twardości 58–62 HRC |
Obróbka i wskazówki technologiczne
W stanie wyżarzonym stale N10E i N10 są dobrze obrabialne, z gładką powierzchnią i umiarkowanym zużyciem narzędzi.
Po zahartowaniu materiał wymaga szlifowania lub elektroerozji.
Podczas hartowania należy zachować równomierne nagrzewanie – zbyt szybkie podgrzanie grozi deformacjami i pęknięciami.
Dla większych elementów zalecane jest chłodzenie w oleju.
Stale te mają bardzo ograniczoną spawalność i nie powinny być spawane bez wcześniejszego podgrzewania do 300–400 °C i kontrolowanego chłodzenia.
Nie nadają się do pracy powyżej 200 °C, ponieważ tracą twardość i odporność na ścieranie.
Zastosowanie
- gwintowniki, rozwiertaki, frezy i płytki tnące,
- matryce i wykrojniki do pracy na zimno,
- noże, skrobaki i narzędzia do obróbki drewna,
- pilniki, dłuta, przecinaki,
- stemple, narzędzia do cechowania metali,
- narzędzia wymagające wysokiej twardości powierzchniowej i odporności na ścieranie.
Zalety i ograniczenia
Zalety:
- bardzo wysoka twardość i odporność na ścieranie,
- dobra obrabialność w stanie wyżarzonym,
- prosta obróbka cieplna,
- stabilność wymiarowa po hartowaniu (szczególnie N10E).
Ograniczenia:
- niska udarność i podatność na kruche pękanie,
- ograniczona odporność na korozję – wymaga ochrony powierzchni,
- słaba spawalność,
- niezalecana do pracy w wysokich temperaturach lub przy silnych drganiach.
Podsumowanie techniczne
Stale N10E i N10 to klasyczne gatunki węglowe do narzędzi pracujących na zimno, łączące prostą technologię obróbki cieplnej z bardzo dobrą odpornością na ścieranie i wysoką twardością.
N10E stosuje się do precyzyjnych narzędzi małych przekrojów,
natomiast N10 – do większych elementów, które wymagają głębszego hartowania.
Oba gatunki zapewniają dobry stosunek trwałości do ceny, lecz wymagają ostrożnej obróbki cieplnej i ochrony antykorozyjnej.
W gatunkach N10, N10E lub odpowiednikach ( C105U, C105W2, 1.1645, C105W1, 1.1545, U10A-1, U10A, У10A, U10-3, U10, У10 ), oferujemy pręty walcowane, pręty kute, blachy zimnowalcowane i gorącowalcowane, odkuwki swobodne, płaskowniki.
Stal narzędziowa węglowa – pozostałe gatunki
N8E – stal narzędziowa węglowa N8, C80W1, 1.1525, C80W2, 1.1625
N9E – stal narzędziowa węglowa N9, C85W, 1.1830
N10E – stal narzędziowa węglowa N10, C105W, 1.1545
Pozostałe stale narzędziowe
stal narzędziowa stopowa do pracy na gorąco
stale narzędziowe stopowe do pracy na zimno
stal narzędziowa węglowa
stale szybkotnące
Najczęściej zadawane pytania (FAQ) o stali narzędziowej N10E i N10
Co to jest stal N10E i N10?
N10E i N10 to węglowe stale narzędziowe do pracy na zimno. Charakteryzują się wysoką twardością i odpornością na ścieranie po hartowaniu, stosowane do narzędzi ręcznych i precyzyjnych elementów roboczych.
Jaka jest różnica między N10E a N10?
N10E to stal płytko hartująca się, o bardzo dobrej stabilności wymiarowej, przeznaczona do mniejszych i precyzyjnych narzędzi. N10 to stal głęboko hartująca się, zapewniająca jednorodną twardość w całym przekroju detalu.
Jaka jest twardość po obróbce cieplnej?
Po hartowaniu stale N10E i N10 osiągają twardość 62–67 HRC. Po odpuszczaniu roboczym twardość wynosi 58–62 HRC w zależności od przekroju i sposobu chłodzenia.
Jakie są zalecane parametry obróbki cieplnej?
Wyżarzanie zmiękczające: 680–720 °C (chłodzenie w piecu). Hartowanie: 780–820 °C (chłodzenie w oleju lub wodzie dla małych przekrojów). Odpuszczanie: 150–250 °C przez 1–2 godziny.
Jakie są właściwości użytkowe stali N10E/N10?
Stale te zapewniają wysoką twardość, dużą odporność na ścieranie i dobrą stabilność wymiarową. Mają jednak niską udarność i ograniczoną odporność na korozję.
Do jakich zastosowań wykorzystuje się stal N10E i N10?
Do gwintowników, rozwiertaków, frezów, matryc, wykrojników, pilników, dłut, noży, skrobaków i stempli pracujących na zimno.
Jak wygląda obrabialność tych stali?
W stanie wyżarzonym mają dobrą skrawalność. Po zahartowaniu wymagają szlifowania lub obróbki elektroerozyjnej (EDM).
Czy stal N10E/N10 nadaje się do spawania?
Nie. Ze względu na wysoką zawartość węgla spawalność jest bardzo ograniczona – w spoinie tworzą się kruche struktury. W razie konieczności stosuje się podgrzewanie do 300–400 °C i powolne chłodzenie.
Czy stal N10E/N10 może pracować w wysokich temperaturach?
Nie. Są to stale do pracy na zimno. Powyżej 200 °C twardość i odporność na ścieranie znacząco maleją.
Jakie są inne oznaczenia i odpowiedniki stali N10E/N10?
Przybliżone odpowiedniki: EN/ISO C105U, DIN 1.1545, AISI 1095, GOST U10A, У10A. Występują także oznaczenia handlowe: C105W1, C105W2, BW1A, U10-3.