Norma PN-EN 10085:2003 „Stale do azotowania – Warunki techniczne dostawy”, określa techniczne warunki dostawy dla stali przeznaczonych do azotowania. Azotowanie to proces obróbki cieplno-chemicznej, w którym powierzchnia stali jest nasycana azotem w celu zwiększenia jej twardości, odporności na zużycie oraz korozję.
Norma PN-EN 10085:2003 została zastąpiona w październiku 2021 roku przez normę PN-EN ISO 683-5:2021-10, która jest identyczna z międzynarodową normą ISO 683-5:2017 i europejską EN ISO 683-5:2021. Nowa norma określa wymagania techniczne dotyczące dostarczania stali do azotowania, obejmując półwyroby, pręty, walcówkę, blachy walcowane na gorąco oraz odkuwki swobodnie kute lub matrycowe.
Zakres normy obejmuje:
- Rodzaje produktów: półwyroby (np. kęsy, wlewki), pręty, walcówkę, szerokie płaskowniki, taśmy i blachy walcowane na gorąco lub na zimno oraz odkuwki.
- Warunki dostawy: norma precyzuje stan obróbki cieplnej i stan powierzchni w momencie dostawy, w zależności od rodzaju produktu.
- Skład chemiczny i właściwości mechaniczne: określa dopuszczalne zakresy składników stopowych oraz wymagane właściwości mechaniczne dla poszczególnych gatunków stali.
- Wymagania dotyczące mikrostruktury: np. wielkość ziarna austenitycznego oraz zawartość ferrytu w rdzeniu.
- Jakość powierzchni i odtlenienie: norma definiuje dopuszczalne niedoskonałości powierzchniowe oraz głębokość odtlenienia.
Norma PN-EN 10085:2003: gatunki stali do azotowania według
1.8505 – 32CrAlMo7-10 Stal stopowa o podwyższonej odporności na zużycie, stosowana w elementach wymagających dużej twardości i odporności na ścieranie. Zawartość aluminium wpływa na zwiększoną odporność na utlenianie i poprawia stabilność strukturalną przy wyższych temperaturach.
1.8507 – 34CrAlMo5-10 Stal konstrukcyjna hartowana i odpuszczana, stosowana w przemyśle maszynowym do produkcji elementów narażonych na wysokie naprężenia dynamiczne. Charakteryzuje się dobrą hartownością i odpornością na ścieranie.
1.8509 – 41CrAlMo7-10 Gatunek o wysokiej odporności na zużycie i zmęczenie materiałowe. Znajduje zastosowanie w przemyśle lotniczym, motoryzacyjnym oraz w produkcji narzędzi o dużej trwałości.
1.8515 – 31CrMo12 Stal o dobrej hartowności, stosowana w częściach maszyn wymagających wysokiej wytrzymałości i odporności na zmienne obciążenia. Może być wykorzystywana w wałach, przekładniach i innych elementach napędowych.
1.8516 – 24CrMo13-6 Specjalna stal stopowa o wysokiej odporności na ścieranie i działanie podwyższonych temperatur. Używana do produkcji narzędzi i elementów pracujących w agresywnym środowisku.
1.8519 – 31CrMoV9 Stal do azotowania, wykorzystywana w częściach o podwyższonej twardości powierzchniowej oraz dużej odporności na ścieranie. Często stosowana w przemyśle motoryzacyjnym i lotniczym.
1.8522 – 33CrMoV12-9 Stal odporna na wysokie obciążenia dynamiczne, często stosowana w elementach wymagających wyjątkowej wytrzymałości i długiej żywotności, takich jak wały korbowe i osie napędowe.
1.8523 – 40CrMoV13-9 Wysokowytrzymała stal konstrukcyjna przeznaczona do pracy w trudnych warunkach mechanicznych. Znajduje zastosowanie w przemyśle ciężkim i lotniczym do produkcji części odpornych na zmęczenie.
1.8550 – 34CrAlNi7-10 Stal stopowa o wysokiej hartowności i wytrzymałości, często stosowana w elementach wymagających dużej odporności na ścieranie i zmęczenie materiałowe. Dzięki zawartości niklu cechuje się także dobrą ciągliwością.
Wybór odpowiedniego gatunku stali do azotowania zależy od specyficznych wymagań aplikacji, takich jak oczekiwana twardość powierzchniowa, odporność na zużycie czy stabilność wymiarowa.
Dla pełnego zrozumienia i zastosowania normy PN-EN 10085:2003 zaleca się zapoznanie z jej pełnym tekstem, dostępnym w odpowiednich publikacjach technicznych lub u krajowych organizacji normalizacyjnych.