PN-89/H-84023/02 – Stal określonego zastosowania – Stal niskowęglowa magnetycznie miękka – Gatunki
Zakres normy
Norma PN-89/H-84023/02 określa gatunki stali niskowęglowych magnetycznie miękkich przeznaczonych do elementów wymagających bardzo dobrych właściwości magnetycznych. Obejmuje:
- blachy i taśmy,
- pręty i druty (ciągnione na zimno),
- bednarkę,
- kęsiska i kęsy
- taśmy walcowane na zimno do maszyn elektrycznych (m.in. 08XP).
Materiały te stosuje się tam, gdzie konieczne są: wysoka przenikalność magnetyczna, niska koercja, małe straty histerezy oraz wysoka czystość metalurgiczna.
Kontekst normy
Norma stanowi część serii PN-H-84023 dotyczącej stali określonego zastosowania. Arkusz /02 obejmuje stale magnetycznie miękkie o parametrach zbliżonych do czystego żelaza technicznego (Armco/Armko).
Historia i rozwój
- lata 80.–1989 – porządkowanie systemu norm hutniczych PRL, wprowadzenie serii PN-H-84023,
- 1989 – ustanowienie normy, zastąpienie wersji z 1981 r.,
- po 2000 r. – stopniowa utrata zastosowania na rzecz PN-EN,
- po 2004 r. – funkcjonalne zastąpienie przez EN 10106 i EN 10107,
- obecnie – norma archiwalna, stosowana przy dokumentacji starszych instalacji oraz materiałów typu pure iron.
Zmiany wprowadzone w 1989 r.
- dokładniejsze limity chemiczne,
- dodano gatunki 06JA, 08XP
- w stali 07J zawężono zawartość miedzi
- wydzielenie zasad ogólnych do arkusza /01,
- korekta oznaczeń i składu.
Oznaczenia gatunków
Znak gatunku składa się z cyfr i liter.
| Symbol | Znaczenie |
|---|---|
| J | stal z dodatkiem aluminium |
| A | stal o podwyższonej zawartości fosforu i siarki |
| P | stal o podwyższonej zawartości fosforu |
| X | stal nieuspokojona |
Gatunki występujące w normie: 03J, 03JA, 04J, 04JA, 06JA, 07J, 08J, 08JA, 08XP.
Część z nich była określana jako żelazo Armko ( żelazo Armco )
Właściwości i wymagania
- bardzo niska zawartość C (ok. ≤0,03–0,06%),
- bardzo niska zawartość S i P,
- dopuszczalne dodatki Al,
- kontrola śladowa Cu, Cr, Ni, Sn,
- wysoka przenikalność magnetyczna,
- niska koercja,
- małe straty magnetyczne,
- wysoka czystość metalurgiczna.
Powiązania normatywne
- PN-89/H-84023/01 – Wymagania ogólne (arkusz nadrzędny)
Typowe zastosowania
- rdzenie elektromagnesów i cewek,
- przekaźniki i styczniki,
- transformatory małej mocy,
- czujniki magnetyczne,
- elementy sterowania elektromagnetycznego.
Odpowiedniki funkcjonalne
- EN 10106, EN 10107 – stale elektrotechniczne zimnowalcowane,
- ASTM A848, ASTM A146,
- pure iron / soft magnetic steels,
- Armco Iron, Remko, Vacoflux, Carpenter Pure Iron.
Pełna treść normy dostępna na stronie PKN