Norma PN-EN 10250-3:2022-08 – Odkuwki stalowe swobodnie kute do ogólnych zastosowań technicznych – Część 3: Stale stopowe specjalne
Zakres normy
Norma PN-EN 10250-3:2022-08 określa wymagania techniczne dotyczące odkuwek stalowych swobodnie kutych, wykonanych ze stali stopowych specjalnych, przeznaczonych do ogólnych zastosowań technicznych. Jest to trzecia część serii PN-EN 10250, która obejmuje wymagania dla różnych grup stali stosowanych w produkcji odkuwek.
Zakres materiałowy i zastosowanie normy PN-EN 10250-3:2022-08
Norma dotyczy stali stopowych specjalnych, charakteryzujących się odpowiednim składem chemicznym oraz właściwościami mechanicznymi, umożliwiającymi zastosowanie w wymagających warunkach, takich jak:
- Wysoka wytrzymałość mechaniczna
- Dobra udarność i ciągliwość
- Odporność na ścieranie i obciążenia dynamiczne
- Zdolność do obróbki cieplnej i mechanicznej
Stale objęte normą znajdują zastosowanie m.in. w:
- Przemyśle maszynowym (wały, koła zębate, trzpienie, tuleje)
- Energetyce (elementy turbin, zawory)
- Motoryzacji (wały korbowe, elementy układów napędowych)
- Lotnictwie i kolejnictwie
Podstawowe wymagania normy PN-EN 10250-3:2022-08
Norma określa:
- Skład chemiczny dopuszczonych gatunków stali
- Właściwości mechaniczne, takie jak granica plastyczności, wytrzymałość na rozciąganie, wydłużenie i udarność
- Dopuszczalne tolerancje wymiarowe
- Wymagania dotyczące jakości powierzchni i dopuszczalnych wad wewnętrznych
- Metody badań, w tym próby mechaniczne i badania nieniszczące
Powiązane normy
- PN-EN 10250-1 – Wymagania ogólne dotyczące odkuwek stalowych
- PN-EN 10250-2 – Odkuwki ze stali niestopowych
- PN-EN 10250-4 – Odkuwki ze stali nierdzewnych
Norma PN-EN 10250-3:2022-08 zapewnia jednolite wymagania techniczne dla producentów i użytkowników odkuwek swobodnie kutych ze stali stopowych specjalnych, przyczyniając się do podniesienia jakości i bezpieczeństwa ich zastosowania w różnych gałęziach przemysłu.
Opis gatunków stali według normy PN-EN 10250-3:2022-08
Stale stopowe specjalne – charakterystyka gatunków
- 1.6311 (20MnMoNi4-5) – Stal o wysokiej wytrzymałości i dobrej udarności, stosowana w przemyśle energetycznym i konstrukcjach poddanych dużym obciążeniom.
- 1.6511 (36CrNiMo4) – Stal konstrukcyjna o wysokiej wytrzymałości i dobrej odporności na zmęczenie, stosowana w motoryzacji i lotnictwie.
- 1.6580 (30CrNiMo8) – Stal o dużej wytrzymałości i twardości, stosowana w wałach korbowych, kołach zębatych i elementach narażonych na wysokie obciążenia.
- 1.6582 (34CrNiMo6) – Stal hartowana o doskonałej odporności na zmęczenie i obciążenia dynamiczne, często używana w lotnictwie i przemyśle maszynowym.
- 1.6773 (36NiCrMo16) – Stal o bardzo wysokiej wytrzymałości, odporna na obciążenia zmęczeniowe, stosowana w lotnictwie i technice wojskowej.
- 1.6932 (28NiCrMoV8-5) – Stal konstrukcyjna o wysokiej wytrzymałości i odporności na ścieranie, stosowana w narzędziach i częściach maszyn.
- 1.6956 (33NiCrMoV14-5) – Stal stopowa o wysokiej odporności na obciążenia udarowe, stosowana w konstrukcjach lotniczych i narzędziach precyzyjnych.
- 1.7003 (38Cr2) – Stal chromowa o dobrej hartowności i wytrzymałości mechanicznej, stosowana w częściach silników i maszyn.
- 1.7006 (46Cr2) – Stal o wysokiej twardości, używana w narzędziach oraz elementach pracujących pod dużymi obciążeniami.
- 1.7033 (34Cr4) – Stal konstrukcyjna o umiarkowanej hartowności, stosowana w motoryzacji i mechanice precyzyjnej.
- 1.7034 (37Cr4) – Stal hartowana o dobrej wytrzymałości i odporności na zmęczenie, stosowana w osiach i wałach maszynowych.
- 1.7035 (41Cr4) – Stal średniostopowa o podwyższonej wytrzymałości, stosowana w wałach, przekładniach i elementach przeniesienia napędu.
- 1.7218 (25CrMo4) – Stal o wysokiej hartowności, stosowana w elementach konstrukcyjnych i motoryzacji.
- 1.7220 (34CrMo4) – Stal stopowa o dobrej hartowności i odporności na obciążenia dynamiczne, stosowana w przemyśle ciężkim.
- 1.7225 (42CrMo4) – Popularna stal stopowa o wysokiej wytrzymałości i odporności na ścieranie, szeroko stosowana w motoryzacji i budowie maszyn.
- 1.7228 (50CrMo4) – Stal o dużej wytrzymałości i odporności na zużycie, stosowana w wałach i sprężynach pod dużym obciążeniem.
- 1.7243 (18CrMo4) – Stal chromowo-molibdenowa o dobrej hartowności i odporności na zużycie, stosowana w motoryzacji.
- 1.7361 (32CrMo12) – Stal o wysokiej hartowności, odporna na wysokie temperatury, stosowana w przemyśle energetycznym.
- 1.7707 (30CrMoV9) – Stal stopowa odporna na wysokie temperatury i ścieranie, używana w lotnictwie i narzędziach specjalistycznych.
- 1.8159 (51CrV4) – Stal sprężynowa o wysokiej wytrzymałości i elastyczności, stosowana w resorach, sprężynach zawieszenia i narzędziach.
- 1.8523 (40CrMoV13-9) – Stal narzędziowa o bardzo wysokiej odporności na ścieranie i obciążenia dynamiczne, stosowana w formach wtryskowych i narzędziach tnących.
Każdy z tych gatunków znajduje zastosowanie w różnych branżach, od motoryzacji po przemysł lotniczy, dzięki swoim unikalnym właściwościom mechanicznym i odporności na trudne warunki pracy.